Geschiedenis
Het Biologisch Centrum
Tot 1969 waren onderdelen van de vakgroep Biologie van de Rijksuniversiteit Groningen ondergebracht op verschillende locaties in de stad Groningen en Haren. De Hortus Botanicus bevond zich bijvoorbeeld in de binnenstad van Groningen. In de loop der jaren ontstond er behoefte aan uitbreiding van de botanische tuin en omdat dit aan de Grote Rozenstraat onmogelijk bleek, werd er uitgekeken naar een ruimere locatie. Deze wordt gevonden in Haren en in 1917 wordt een 12,5 ha groot terrein, behorende bij het landgoed ’t Huis De Wolf aan de Rijksstraatweg, door de staat aangekocht voor de RUG. Met deze aanschaf kan ook de wens van de vakgroep om alle biologen onder één dak samen te brengen, verwezenlijkt worden.
In de jaren 1920 wordt begonnen met de aanleg van de nieuwe Hortus en in 1950 start de bouw van het Zoölogisch Laboratorium. Het gebouw, mede-ontworpen door professor Baerends, wordt drie jaar later officieel in gebruik wordt genomen.
De voorbereidingen op de bouw van het gedroomde grote gezamenlijke onderkomen zijn dan al in volle gang. Die opdracht lag bij Rein H. Fledderus (1910 – 1970): de man achter het ontwerp van het markante Biologisch Centrum. De architect, verder vooral bekend van de wederopbouw van Rotterdam, stond in 1963 voor een grote taak. Hij had te stellen met de uiteenlopende wensen van de biologen, zoals klimaatgestuurde faciliteiten, en die van de universiteit: het budget was krap, onnodige luxes waren uit den boze. Ook liet de gemeente Haren zich gelden. Zo stond de gemeente geen hoogbouw toe, en moesten de onderste verdiepingen half worden ingegraven.
Naast het eerder gebouwde Zoölogisch Laboratorium verrees na acht jaar het indrukwekkende Biologisch Centrum in glas en beton. In 1969 doen de eerste studenten hun intrede in het uit zes vleugels, met een gezamenlijk vloeroppervlak van ca. 33.000 m² bestaande Biologisch Centrum.
Ondanks de strakke architectuur doet de opbouw van het complex aan de natuur denken: de lange verbindingsgang kun je haast zien als boomstam, met de laboratoriumgebouwen als vertakkingen. Ook het buitenterrein van 8 hectare werd overal bewust vormgegeven als grillige, afwisselende, (semi-)natuurlijke omgeving, gemaakt voor natuurliefhebbers.
Van 1969 tot 2010 zijn de in totaal zeven gebouwen aan de Kerklaan het domein van de verschillende afdelingen van de vakgroep biologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Door aankoop van aangrenzende terreinen heeft het grondbezit van de RUG in Haren zich na verloop van tijd uitgebreid tot ongeveer 28 hectare. Hiervan wordt circa 20 ha door de Hortus in beslag genomen.
Een nieuwe bestemming
De volgende stap is de verhuizing in 2010 naar de Zernike Campus in het noorden van de stad Groningen, waar de vakgroep Biologie deel gaat uitmaken van het Centrum voor Levenswetenschappen van de faculteit Wiskunde & Natuurwetenschappen. Al voor de laatste verhuizing vindt er overleg plaats tussen de RUG en volkshuisvester CareX. Er wordt overeengekomen dat de tijdelijke invulling van de gebouwen op het acht hectare grote complex aan de volgende eisen moet voldoen: er moet sprake zijn van een langjarige toepasbaarheid, kostenneutraliteit in energieverbruik en de invulling moet passen bij de rustige woonomgeving.
Eind 2010 trekt de eerste groep CareX bewoners in het complex. Het betreft de leden van de woongroep ‘Bonobo’ die zich vestigen in vleugel E, het oude zoölogisch lab. In de loop van 2011 wordt dit aantal uitgebreid door de komst van zo’n dertig bewoners van andere CareX panden uit de stad.
In maart 2013 wordt het huurcontract tussen de RUG en CareX ondertekend en krijgt het biologisch centrum een nieuwe naam: de Biotoop. Vanaf dat moment bieden de gebouwen woon- en werkruimten aan ruim 350 mensen in een inspirerende groene omgeving. Want de Biotoop is niet alleen een gebouw, ook de buitenruimte eromheen is onder architectuur ontworpen. Samen vormen ze een totaalconcept. Het concept dat destijds biologiestudenten een rijke en gevarieerde flora- en fauna omgeving aanbood, is bijna naadloos overgegaan in het concept van de Biotoop.
Een gevarieerde verzameling bewoners en ondernemers woont en werkt hier te midden van een grote rijkdom aan planten en dieren die zich hier in 45 jaar tijd heeft ontwikkeld. Flora en fauna zijn hier overal zichtbaar en hoorbaar; tot pal voor de ramen.
De bijzondere locatie en de aanwezigheid van creatieve bewoners en ondernemers maken er het ontstaan van interdisciplinaire samenwerkingen bijna vanzelfsprekend.
De Biotoop van Haren blijft zich ontwikkelen.
